سرسیلندر یکی از حیاتی ترین قطعات موتور خودرو است که عملکرد درست آن، مستقیماً بر کارایی، قدرت و عمر موتور تأثیر دارد.
در واقع، سرسیلندر محفظه ای است که در بالای سیلندر موتور قرار می گیرد و وظیفه آب بندی، کنترل جریان هوا و سوخت، و خروج گازهای حاصل از احتراق را بر عهده دارد.
شناخت دقیق این قطعه به رانندگان و تعمیرکاران کمک می کند تا از خرابی های پرهزینه و آسیب به موتور جلوگیری کنند.
سرسیلندر چیست و چه وظیفه ای دارد؟
سرسیلندر (Cylinder Head) در بالای بلوک سیلندر نصب می شود و فضای بالایی محفظه احتراق را تشکیل می دهد. وظیفه اصلی آن:
- آب بندی کامل سیلندرها برای ایجاد فشار احتراق
- هدایت جریان ورودی هوا و سوخت به داخل سیلندر
- خارج کردن گازهای سوخته از موتور
- خنک کردن ناحیه احتراق با عبور مایع خنک کننده
- نگهداری از سوپاپ ها، شمع ها و انژکتورها
در واقع، سرسیلندر نقش «درپوش مغز موتور» را دارد که همه فعالیت های احتراق درون آن تنظیم و کنترل می شود.
اجزای تشکیل دهنده سرسیلندر
هر سرسیلندر از اجزای متعددی تشکیل شده که هماهنگ با یکدیگر کار می کنند:
-
سوپاپ ها (Valves):
برای ورود هوا/سوخت و خروج دود
-
محفظه احتراق:
محل انفجار ترکیب سوخت و هوا
-
کانال های روغن و آب:
برای خنک کاری و روان کاری
-
محل نصب شمع یا انژکتور:
برای احتراق و پاشش سوخت
-
واشر سرسیلندر:
برای آب بندی بین سرسیلندر و بلوک موتور
انواع سرسیلندر
سرسیلندرها با توجه به نوع موتور طراحی متفاوتی دارند:
- سرسیلندرهای تک‌سوپاپی (OHV): ساده‌تر و مناسب خودروهای قدیمی
- سرسیلندرهای دو‌سوپاپی یا چهار‌سوپاپی OHC و DOHCپرقدرت تر و کارآمدتر برای خودروهای مدرن
- سرسیلندر آلومینیومی: سبک، با انتقال حرارتی بالا
- سرسیلندر چدنی: مقاوم‌تر اما سنگین تر
در خودروهای امروزی معمولاً از نوع آلومینیومی DOHC استفاده می شود که بازده بالاتری دارد.
وظیفه واشر سرسیلندر در عملکرد موتور
واشر سرسیلندر یکی از کوچک ترین اما حیاتی ترین اجزای میان بلوک سیلندر و خود سرسیلندر است.
این قطعه که معمولاً از جنس فلز چندلایه (Multi-Layer Steel) یا ترکیبی از آزبست، مس، و گرافیت ساخته می شود، نقش حیاتی در آب بندی موتور دارد و مانع از نشت گازهای احتراق، روغن و مایع خنک کننده بین بخش های مختلف موتور می شود.
عملکرد اصلی واشر سرسیلندر
- ایجاد آب بندی کامل بین سرسیلندر و بلوک موتور:
در زمان احتراق، فشار بسیار بالایی درون سیلندر (گاهی تا 100 بار) ایجاد می شود. واشر باید این فشار را به طور کامل مهار کند تا هیچ نشتی از گازهای حاصل از احتراق به بیرون از محفظه صورت نگیرد. - جلوگیری از اختلاط آب و روغن:
در موتور، مسیرهای عبور روغن و مایع خنک کننده بسیار نزدیک به هم قرار دارند. کوچک ترین نشت می‌تواند موجب ورود روغن به مسیر آب یا برعکس شود. واشر سرسیلندر با آب بندی دقیق، از این اتفاق جلوگیری می کند. - حفظ دمای بهینه در ناحیه احتراق:
با جلوگیری از خروج گازهای داغ و نشت مایع خنک کننده، واشر سرسیلندر به حفظ دمای یکنواخت و عملکرد مطلوب موتور کمک می کند. - جذب نوسانات حرارتی و لرزش:
جنس چندلایه واشر به گونه‌ای است که بتواند تغییرات دمایی و انبساط فلزات (در سرسیلندر آلومینیومی و بلوک چدنی) را بدون آسیب تحمل کند.
واشر سرسیلندر بین بلوک سیلندر و خود سرسیلندر قرار می گیرد تا از نشت گاز، روغن و آب جلوگیری کند. خرابی این قطعه باعث می شود فشار احتراق کاهش یابد و نشتی بین مدار روغن و آب رخ دهد.
نشانه های خرابی واشر سرسیلندر:
- افزایش دمای موتور
- وجود کف در درب رادیاتور
- دود سفید از اگزوز
- کم شدن آب و روغن
دلایل خرابی سرسیلندر
خرابی سرسیلندر یکی از مشکلات جدی موتور است و دلایل مختلفی دارد:
- داغ شدن بیش از حد موتور
- نبود گردش صحیح مایع خنک کننده
- ترک خوردن به دلیل تنش حرارتی
- تاب برداشتن در اثر فشار بیش از حد
- خرابی واشر سرسیلندر
در صورت بروز این مشکلات، باید هرچه سریع تر به تعمیرگاه مراجعه شود تا از آسیب به پیستون ها و بلوک سیلندر جلوگیری گردد.
علائم خرابی یا تاب داشتن سرسیلندر
اگر سرسیلندر تاب برداشته یا ترک داشته باشد، نشانه هایی مانند موارد زیر دیده می شود:
- روشن شدن چراغ چک موتور
- نشت آب از اطراف موتور
- افت قدرت موتور و ناهماهنگی در احتراق
- افزایش مصرف روغن یا دود آبی رنگ
در این شرایط، معمولاً نیاز به تراش یا تعویض کامل سرسیلندر وجود دارد.
نکات نگهداری از سرسیلندر
برای افزایش عمر مفید سرسیلندر:
- همیشه سطح مایع خنک‌کننده را بررسی کنید
- از روغن موتور با کیفیت استفاده کنید
- فیلتر هوا و روغن را در زمان مناسب تعویض کنید
- از گرم کردن ناگهانی یا سرد کردن سریع موتور خودداری کنید
رعایت این نکات ساده، مانع از ترک خوردن یا تاب برداشتن سرسیلندر می شود.
نکات مهم هنگام تعویض یا تعمیر سرسیلندر
هنگام باز و بسته کردن سرسیلندر باید نکات زیر رعایت شود:
- استفاده از واشر نو و اصلی
- بستن پیچ ها با ترتیب و گشتاور استاندارد
- بررسی دقیق وجود ترک یا تاب با گیج و خط‌کش دقیق
- هواگیری کامل سیستم خنک کننده پس از نصب
- استفاده از قطعات اورجینال و با ضمانت برای جلوگیری از خرابی مجدد
خرید سرسیلندر و قطعات یدکی از پارت پارسیان
سرسیلندر نقشی کلیدی در عملکرد موتور ایفا می کند و کوچک ترین آسیب به آن می تواند منجر به هزینه‌های سنگین تعمیر شود.
شناخت علائم خرابی، استفاده از قطعات اورجینال و توجه به سیستم خنک کاری، مهم ترین گام ها برای حفظ سلامت موتور هستند.
فروشگاه پارت پارسیان به عنوان یکی از مراکز تخصصی تأمین قطعات خودروهای سنگین و سبک، انواع سرسیلندر و واشر سرسیلندر اصلی را برای برندهای مختلف مانند بنز، خاور، ایسوزو، فوتون، هیوندای و … عرضه می کند.
تمام محصولات ارائه‌شده دارای ضمانت اصالت کالا، مشاوره تخصصی رایگان و امکان ارسال به سراسر کشور هستند.
برای خرید سرسیلندر یا اطلاع از قیمت روز، کافی است از طریق صفحه تماس با ما یا شماره‌های درج‌شده در سایت، با کارشناسان پارت پارسیان در ارتباط باشید.
