واشر سرسیلندر یکی از حیاتی ترین قطعات در موتورهای دیزلی است؛ قطعه‌ای که وظیفه دارد محفظه احتراق را آب بندی کند، از نشت گازها جلوگیری کند و مسیرهای گردش آب و روغن را کاملاً جدا نگه دارد. هرگونه خرابی در این قطعه می تواند باعث گرم کردن موتور، کاهش تراکم، قاطی شدن آب و روغن، دود غیرطبیعی و حتی خرابی کامل موتور شود. اما همیشه نیاز نیست برای تشخیص خرابی واشر، موتور را باز کنید. در بسیاری از مواقع با چند تست ساده، دقیق و تخصصی می توان خرابی واشر سرسیلندر کامیون را بدون باز کردن موتور تشخیص داد. در این بلاگ از سوی پارت پارسیان – مرجع قطعات اصلی موتورهای سنگین مراحل و روش های کامل تست را توضیح می دهیم.
علائم اولیه خرابی واشر سرسیلندر که قبل از تست باید بشناسید
پیش از ورود به تست ها، لازم است برخی نشانه‌های رایج خرابی را بدانید:
- افزایش دمای موتور در سربالایی یا تحت بار
- کم شدن آب رادیاتور بدون نشتی خارجی
- خروج بخار یا دود سفید از اگزوز
- وجود کف در درب روغن
- فشار غیرطبیعی در منبع انبساط
- سخت روشن شدن موتور (افت تراکم)
اگر یکی از این موارد دیده شد، زمان انجام تست های تخصصی است.
روش های تست واشر سرسیلندر بدون باز کردن موتور
۱. تست فشار درب رادیاتور (Radiator Cap Pressure Test)
این تست ساده ترین و سریع ترین روش اولیه است. چطور انجام می‌شود ؟
موتور را روشن کنید و اجازه دهید به دمای کاری برسد. درب منبع انبساط یا رادیاتور را بررسی کنید. اگر حباب های پیوسته در مخزن مشاهده شود، احتمال نشت گازهای احتراق به سیستم آب بسیار بالاست. این تست چه چیزی نشان می دهد ؟ وجود حباب یعنی گازهای سیلندر به مدار آب نفوذ کرده اند و این یکی از واضح ترین نشانه های سوختن واشر است.
۲. تست CO₂ در سیستم خنک کننده (Cooling System CO₂ Test Kit)
این تست حرفه ای ترین روش تشخیص خرابی واشر است.
روش کار
- از یک کیت مخصوص (Block Tester) استفاده می شود.
- مایع داخل دستگاه در بالای رادیاتور قرار می‌گیرد.
- اگر گازهای خروجی موتور وارد سیستم آب شده باشند، رنگ مایع تغییر می کند (معمولاً از آبی به زرد).
مزایا
- بسیار دقیق
- مناسب موتورهای دیزلی سنگین
- نیاز به باز کردن هیچ بخشی از موتور ندارد
نکته فنی برای کامیون ها : در موتورهای دیزلی، فشار احتراق بسیار بالاست؛ بنابراین کوچک ترین نشتی، مقدار قابل توجهی CO₂ وارد سیستم خنک کننده می کند و این تست را بسیار قابل اعتماد تبدیل می‌کند.
۳. تست کمپرس موتور بدون باز کردن (Compression Test)
در این روش میزان تراکم هر سیلندر اندازه گیری می شود.
مراحل انجام
- موتور باید گرم باشد.
- انژکتورها یا شمع گرم‌کن باز می‌شوند.
- گیج کمپرس روی هر سیلندر جداگانه نصب می‌شود.
- موتور استارت می‌خورد و میزان تراکم سیلندر ثبت می‌شود.
چطور از روی اعداد خرابی واشر را تشخیص دهیم ؟
اگر یک سیلندر تراکم کمی داشته باشد، احتمالاً واشر در آن نقطه سوخته است. اگر دو سیلندر کنار هم افت فشار داشته باشند، معمولاً سوختگی واشر بین دو سیلندر است.
۴. تست نشت کمپرس (Leak Down Test)
یکی از دقیق ترین روش هاست. چگونه انجام می شود ؟
پیستون سیلندر مورد نظر در نقطه مرگ بالا (TDC) قرار می گیرد. هوای فشرده وارد سیلندر می شود. درصد نشت فشار توسط دستگاه مشخص می شود.
نتیجه گیری از تست : اگر هوا:
- از رادیاتور خارج شود → نشتی به مدار آب → واشر سرسیلندر معیوب
- از اگزوز خارج شود → سوپاپ دود مشکل دارد
- از دریچه ورودی خارج شود → سوپاپ هوا ایراد دارد
- از قسمت درب روغن خارج شود → رینگ ها مشکل دارند
۵. تست روغن موتور برای وجود آب (Oil Inspection Test)
در بسیاری از موتورهای دیزلی، قاطی شدن آب و روغن نشانه قطعی خرابی واشر است. چطور این تست را انجام دهیم ؟
درب روغن یا گیج روغن را باز کنید. اگر کف سفید رنگ (مایونز شکلی) دیده شد، آب وارد روغن شده است. دلیل ورود آب ؟ نشتی بین سیلندر و مجرای آب در واشر سرسیلندر.
۶. تست دود سفید یا آبی از اگزوز
هرچند ساده است اما کاملاً کاربردی است.
تفسیر دودها
- دود سفید مداوم: ورود آب به محفظه احتراق → خرابی واشر
- دود آبی: ورود روغن → احتمال نشتی در واشر یا رینگ ها
- بوی شیرین دود: معمولاً به دلیل سوختن مایع خنک کننده
این روش به خصوص در کامیون هایی که تحت بار کار می کنند کاملاً قابل مشاهده است.
۷. تست دمای موتور با دستگاه حرارتی (Thermal Gun Test)
با استفاده از ترمومتر لیزری می‌توان دمای نقاط مختلف سرسیلندر را اندازه گیری کرد.
چطور تشخیص دهیم واشر مشکل دارد ؟ اگر یکی از سیلندرها به شکل غیرطبیعی داغ تر از بقیه باشد یا مسیر گردش آب دچار گرفتگی شده باشد در این حالت احتمال خرابی واشر یا نشتی داخلی بالاست.
۸. بررسی فشار بیش از حد در منبع انبساط
افزایش فشار در منبع انبساط در کامیون ها بسیار مهم است.
چگونه تست کنیم؟
- موتور سرد است. درب منبع انبساط را باز کنید.
- موتور را روشن کنید.
- اگر پس از چند ثانیه سیستم تحت فشار قرار گیرد، یعنی تراکم سیلندر وارد مسیر آب شده است.
این تست خصوصاً در موتورهای کامیون بنز 1924، ولوو FH، فوتون، JAC، MAN، IVECO کاربرد دارد.
مهم ترین دلایل خرابی واشر سرسیلندر در کامیون ها
برای جلوگیری از تکرار مشکل، باید دلیل اصلی را شناخت:
- کارکرد با دمای موتور بالا
- استفاده از ضدیخ بی کیفیت
- کمبود آب رادیاتور
- فشار بیش از حد روی موتور
- ضربه زدن در هنگام یدک‌کشی
- کیفیت پایین واشر تعویض‌شده
- تاب برداشتن سرسیلندر
چگونه از سوختن مجدد واشر سرسیلندر جلوگیری کنیم؟
برای اینکه واشر سرسیلندر کامیون دوباره دچار آسیب نشود، مهم ترین نکته این است که موتور همیشه در شرایط استاندارد و دمای مناسب کار کند. موتورهای دیزلی نسبت به حرارت بسیار حساس هستند و اگر سیستم خنک کاری خوب عمل نکند، کوچک ترین افزایش دما می تواند دوباره به واشر آسیب بزند. به همین دلیل سرویس دوره ای سیستم خنک کننده اهمیت زیادی دارد؛ از شست و شوی رادیاتور گرفته تا بررسی سلامت واترپمپ، ترموستات و مسیرهای گردش آب.
استفاده از ضدیخ استاندارد هم نقش مهمی در جلوگیری از خرابی دارد. ضدیخ های بی کیفیت باعث رسوب گرفتن رادیاتور، خوردگی مجاری و کاهش سرعت خنک کاری می شوند. وقتی گردش آب کند شود، موتور زودتر داغ می کند و فشار زیادی به واشر وارد می‌شود. هواگیری صحیح سیستم نیز یکی از مواردی است که معمولاً نادیده گرفته می شود. وجود حتی یک حباب هوا در مسیر آب می تواند نقطه‌ای داغ روی سرسیلندر ایجاد کند و این نقطه‌ی داغ در طولانی‌مدت همان جایی می شود که واشر مجدداً آسیب می بیند.
نکته مهم بعدی مربوط به خود قطعه ای است که به عنوان جایگزین انتخاب می‌شود. اگر واشر جدید کیفیت پایین داشته باشد یا از مواد اولیه ضعیف ساخته شده باشد، حتی بهترین تعمیرات هم نمی تواند دوام آن را تضمین کند. در موتورهای کامیونی که فشار احتراق بسیار بالاست، کیفیت واشر اهمیت دوچندان دارد. همچنین اگر سرسیلندر تاب داشته باشد و قبل از نصب واشر تراشکاری و تست نشود، حتی بهترین واشر نیز دوباره می سوزد.
تماس با پارت پارسیان – مرکز تخصصی قطعات کامیون
برای خرید واشر سرسیلندر اورجینال، کیت کامل سرسیلندر، رینگ پیستون، سرسیلندر کامل و قطعات اصلی موتورهای دیزلی می‌توانید با کارشناسان پارت پارسیان تماس بگیرید
